Minh bạch trong quản lý đất đai để phòng, chống tham nhũng

Quản lý đất đai: “Không thể tính toán rẻ mạt rồi thu hồi”

I. Cần khẳng định đất đai thuộc sở hữu toàn dân

Trả lời: Theo Điều 136 Luật Đất đai, tranh chấp về quyền sử dụng đất mà đương sự có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 Luật Đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân. Ư lần thứ 6, khóa XI đã đặt ra các vấn đề lớn về “đổi mới chính sách tài chính về đất đai, nhất là chính sách thuế”, trong đó việc “Nhà nước thực hiện chính sách thuế lũy tiến đối với các dự án đầu tư chậm hoặc bỏ hoang không đưa đất vào sử dụng đúng thời hạn theo quy định của pháp luật”. chưa đáp ứng được mong mỏi của người dân và kỳ vọng của nhiều đại biểu Quốc hội, chưa tạo ra những đột phá. Còn báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp cũng lên đến 9 trang.

Do đó dù cho Luật Đất đai 1993 đã phải sửa đổi, bổ sung nhiều lần và từ 3-4 năm nay, việc sửa đổi Luật Đất đai 2003 đã được đặt ra rất bức xúc ngay tại diễn đàn Quốc hội, nhưng những vướng mắc do luật pháp lệch pha với cuộc sống gỡ mãi cũng không hết. Đối với các loại đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất ở, nhà đầu tư trong nước được Nhà nước giao đất có thu tiền hoặc cho thuê đất trả tiền hằng năm, còn nhà đầu tư nước ngoài được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần hoặc trả tiền hằng năm với cùng thời hạn sử dụng đất xác định theo dự án đầu tư (không vượt quá 70 năm) và với quyền - nghĩa vụ hoàn toàn tương đương. HCM đặt vấn đề tại buổi tọa đàm góp ý dự thảo Luật Đất đai sửa đổi do Nhà văn hóa Thanh niên tổ chức ngày 30-3. Đặc biệt, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. QĐND - Theo Thông tư số 16/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính vừa ban hành để hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ, sẽ có nhiều đối tượng được giảm tiền thuê đất. Đồng thời dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) còn bổ sung quy định về cưỡng chế trong bước đo đạc, kiểm đếm để lập phương án bồi thường trước khi có quyết định thu hồi đất (kiểm đếm bắt buộc) và cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất (Điều 71).

II. Phát triển ngành quản lý đất đai

Đã qua 3 kỳ họp, thậm chí ở kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII đã phải dành thêm một phiên thảo luận nằm ngoài dự kiến để các đại biểu có thể mổ xẻ một cách kỹ càng, nhưng cho đến nay dư âm cuối cùng dành cho dự thảo Luật Đất đai sửa đổi vẫn lấn cấn. Thẩm định dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Văn Giàu, cho biết có một số ý kiến đề nghị cân nhắc tính khả thi của việc thu hồi đất theo kế hoạch sử dụng đất vì khó có đủ nguồn kinh phí cho việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Liên quan đến thời hạn sử dụng đất chỉ còn hơn 1 năm nữa sẽ hết hạn, ông Chính cho biết nhà nước sẽ không thu hồi lại toàn bộ đất nông nghiệp đã giao khi hết thời hạn vào 10. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý phát biểu tại HN. Ông Huỳnh Nghĩa bình luận: “Khái niệm giá thị trường rất mơ hồ nên thực tế nhiều năm qua, giá bồi thường chưa bao giờ khớp với giá “tiền tươi thóc thật” trên thị trường, dẫn tới người dân liên tục khiếu nại. Nhưng thành công hơn cả là SEMLA đã góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng VN về vai trò, quyền và nghĩa vụ trong việc sử dụng đất và bảo vệ môi trường; phát triển năng lực của đội ngũ quản lý.

Còn bây giờ chính sách về đất đai là “thu hồi” nghe hơi nặng nề, nên điều quan trọng là giải quyết chính sách thế nào cho thỏa đáng. Ý thức chấp hành pháp luật của người dân, kể cả cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan quản lý đất đai các cấp chưa nghiêm, mức độ sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai còn nhiều. Đó chính là đất đai, theo quan điểm riêng của ông Hà. Trong khi đó rất nhiều người dân bị mất đất không được đền bù một cách thỏa đáng và bị đẩy đến đường cùng do mất kế sinh nhai.Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 có 14 chương, 212 điều tăng 2 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5. Trong đó, ông Mai Văn Danh, Trưởng phòng Quản lý đất đai thị xã Hồng Lĩnh tại thời điểm đó (nay là Trưởng Ban tổ chức Thị ủy Hồng Lĩnh) đã có hành vi cố ý làm trái để trục lợi cá nhân”.

III. Nêu ý kiến về sửa đổi Luật Đất đai

Luật Đất đai đã bổ sung các quy định nhằm tăng cường vận hành các quan hệ đất đai theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ bao cấp trong quản lý, sử dụng đất đai: Thu hẹp các trường hợp được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, giao đất không thu tiền sử dụng đất và cơ bản chuyển sang thuê đất. Trong Điều 18 của Hiến pháp cũng đã xác định rõ quyền lợi và nghĩa vụ của người sử dụng đất đai: “Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả. Trong báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Luật Đất đai trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho thấy, bảng công bố giá đất tại các địa phương chỉ bằng 30 - 36% giá thị trường. Thời gian qua, chúng ta đã chưa quan tâm đúng mức đến vấn đề này khiến nhiều bất cập đã nảy sinh trong thực tiễn mà vụ thu hồi đất tại Tiên Lãng, Hải Phòng là một ví dụ điển hình. Tiền của dồi dào, những người con của ông Hợi không phân biệt trai, gái, lớn, nhỏ được ban phát mỗi người… vài chục cây vàng để… tùy nghi sử dụng. Các mảnh đất sau khi được khai khẩn, cải tạo và phát triển với mồ hôi và cả xương máu của những con người như vậy sẽ không chỉ là không gian tồn tại mà còn là chính là cuộc sống của họ.

net - Ngày 7/7, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết: Về lĩnh vực đất đai, trong 6 tháng đầu năm đã triển khai tốt những công việc: Xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai; Dự án Luật Đất đai (sửa đổi); Chấn chỉnh công tác giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất; Củng cố tăng cường tổ chức phát triển quỹ đất; Đẩy nhanh tiến độ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế, xã hội được thực hiện chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất. Để việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) bảo đảm chất lượng, hiệu quả, thực sự phát huy được trí tuệ, tâm huyết của nhân dân, là đợt sinh hoạt chính trị-pháp lý sâu rộng, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân các cấp căn cứ vào nhiệm vụ đã được giao trong Kế hoạch của Chính phủ, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, triển khai tốt việc tổ chức thảo luận, lấy ý kiến của mọi tầng lớp nhân dân trên tinh thần dân chủ, công khai, khoa học, với các hình thức thích hợp, tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân góp ý vào dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), bảo đảm tiến độ, chất lượng, thiết thực và tiết kiệm. Đặng Hùng Võ, chuyên gia về chính sách, pháp luật đất đai đã viết bài báo nhiều kỳ này trên VietnamNet với mục đích phân tích về những thách thức mà chúng ta phải vượt qua trong hoàn thiện Dự thảo Luật Đất đai mới nhằm giảm đi các bức xúc hiện tại. Chính quyền địa phương cũng bị thiệt thòi vì họ không thu được nguồn thu có thể tính toán được trước là thuế đánh vào đất. UBND huyện Từ Liêm đã phải xử lý nghiêm, thậm chí cưỡng chế nhiều trường hợp vi phạm.